"Odaliska en grisaille." / "Odalisque en Grisaille." Seria "Pod skórą." / "Under The Skin" serie. Olej na płótnie. / Oil on canvas, 80 x 100 cm.

      Seria Pod skórą (2016-) jest pierwszym cyklem, w którym artysta przekształca obrazy, przede wszystkim z kręgu Caravaggionistów, nadając im nowe znaczenia. Malarz pokrywa odsłonięte ciała przedstawionych postaci szczegółowymi tatuażami, których symbolika nierozerwalnie łączy się z historią bohaterów.

Inspiracją dla serii jest książka Pod skórą Alessandry Lemmy, której psychoanalityczne rozważania dotyczą znaczeń i funkcji tatuaży sytuujących się pod powierzchnią skóry. Tworzą narracje, o których posiadacze tatuaży nie chcą lub nie mogą opowiadać. W obrazach są ściśle splecione z historią – zarówno wyobrażoną, prywatną historią postaci, jak i z historią sztuki i ikonologią. Tatuaże tworzone na skórze, w tym wypadku „na skórze” bohatera obrazu stają się ingerencją „w ciało” i „w obraz”. Te malarskie ingerencje – tak jak tatuaże – zarówno zniekształcają wizerunek, jak i nadają mu głębszego znaczenia. To dwustronna relacja: skóra może być płótnem malarskim, ale i sam obraz posiada własną cielesną powłokę ochraniającą to, co ukryte pod powierzchnią. 

    Obraz przetwarza słynne przedstawienie Auguste-Dominique’a Ingres’a, jak i interwencję, której dokonała w bliźniacze dzieło feministyczna grupa artystek Guerrilla Girls. Obraz prezentuje tradycyjny akt, w którym nagie ciało modelki zostało przykryte tatuażem. Na nim goryl – ikona Guerrilla Girls – walczy z wężem, fallicznym symbolem opresji. Tatuaż w całościowy sposób pokrywający ciało znany jest jako „garnitur”, męski strój kojarzący się z władzą i wysoką pozycją w strukturze społecznej. To, co przyciąga spojrzenie w akcie, zostało zakryte, a namalowana kobieta przyłapuje wzrokiem widza. Tradycja zachodniego malarstwa zostaje w ten sposób przechwycona, a patriarchalne znaczenia, wpisane w te formy, odwrócone.    

    Akt kobiecy był kanonicznie jednym z najważniejszych tematów malarstwa zachodniego, dopełniając prymat męskiego spojrzenia podporządkowującego sobie kobiece ciała, przekształcając „chaos w porządek, materię w ducha, a ciało w akt” (według określenia Lyndy Nead). Temat „Odaliski” w malarstwie Ingres’a to jedno ze szczytowych osiągnięć tej formy malarstwa, w której erotyczne przedstawienie wzmacnia jeszcze kolonialna fantazja o egzotycznej i wschodniej seksualności. 

    Feministyczna grupa artystek Guerrilla Girls od lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku walczy z patriarchalnym przedstawianiem kobiet na wystawach muzealnych, w galeriach i w całym świecie sztuki. Aktywistki zwróciły uwagę na przełomie wieków na porażającą proporcję: w nowojorskim Metropolitan Museum of Art jedynie kilka procent wystawionych artystów to kobiety, podczas gdy niemal wszystkie malarskie akty przedstawiają kobiece ciała. Wyglądało (i w dużej mierze wciąż wygląda) na to, jakby kobiety miały prawo wstępu do galerii wyłącznie jako erotyczne ciała na płótnie. Przeciwko tej niesprawiedliwości Guerrilla Girls wystąpiły w sławnej akcji plakatowej, w której przetworzyły jeden z największych aktów w historii malarstwa, Wielką Odaliskę (1814)

Ingres’a, ukrywając przedstawionej nagiej kobiecie głowę pod maską goryla.

    Under the skin (2016-) series is the first cycle in which the artist transforms the paintings – mostly baroque – imbuing them with new meanings. The painter covers the bare bodies of the painting figures with tattoos. Tattoos symbolism is inseparably intertwined with stories of mythical or religious heroes.

His inspiration was a psychoanalytical study, Under the Skin by Alessandra Lemma, in which the meanings and functions of the tattoos are being carefully connected what happens underneath the layer of the skin. The tattoos become the catalyst of stories that their owners do not or cannot tell. In the paintings, they are closely attached to these narrations – both imagined private stories and art history, iconology. The tattoos are created on the skin: “on the skin” of the painting’s figure, although they interfere with “the body” and “the image” as well. These artistic interventions, as is the case with the tattoos, both disfigure the image and saturate it with deeper meanings. It is a two- way street: the skin may function as a canvas to paint on, but the picture has got its own bodily shell guarding what lies underneath it.

    The painting transforms the famous depiction by Jean-Auguste-Dominique Ingres, as well as the intervention that the feminist group of artists Guerrilla Girls made in the twin Ingres’s work. The painting presents a traditional nude in which the model’s naked body is covered with a tattoo. On it, the gorilla – the Guerrilla Girls icon – fights with a snake, a phallic symbol of oppression. A tattoo that completely covers the body is known as a “suit”, a male garment associated with power and a high position in the social structure. What attracts the eye in the nude has been covered up, and the painted woman catches the viewer’s eye. The tradition of Western painting is thus reappropriated, and the patriarchal meanings inherent in these forms are reversed. 

    The female nude was canonically one of the most important themes of Western painting, fulfilling the primacy of the male gaze subordinating female bodies, transforming “chaos into order, matter into spirit, and body into act” (as Lynda Nead put it). The theme of “Odalisque” in Ingres’s painting is one of the peak achievements of this form of painting, in which the erotic representation is further enhanced by the colonial phantasy of exotic and Oriental sexuality. 

    The feminist artist group Guerrilla Girls has been fighting against the patriarchal depiction of women in museums, galleries and the art world since the 1980s. At the turn of the century, activists drew attention to the staggering disproportion: in New York’s Metropolitan Museum of Art, only a few percent of the exhibited artists are women, while almost all painting nudes depict female bodies. It looked (and largely still looks) as if women

were allowed into the gallery only as erotic bodies on canvas. Against this injustice, the

Guerrilla Girls initiated a famous poster campaign in which they transformed one of the

greatest nudes in the history of painting, Ingres’s Great Odalisque (1814), hiding the head of a

naked woman under a gorilla mask.